Εορτή των γραμμάτων και της παιδείας - Εορτή των Τριών Ιεραρχών

Εορτή των γραμμάτων και της παιδείας - Εορτή των Τριών Ιεραρχών

Η σχολική γιορτή των Τριών Ιεραρχών δεν αποτελεί έναν ακόμη παρωχημένο εορτασμό, αλλά μια ευκαιρία για αναστοχασμό. Η παιδεία ως διαχρονική αξία προβάλλεται μέσα από το έργο τους και παράλληλα είναι το έναυσμα για προβληματισμό ως προς το περιεχόμενό της. Στις μέρες μας όπου η εκπαίδευση έχει αντικατασταθεί με τις έννοιες της ανάπτυξης δεξιοτήτων και της απόλυτης εξειδίκευσης, η μόρφωση έχει απομακρυνθεί από το ιδανικό της καλλιέργειας του συνόλου της προσωπικότητας του ατόμου στα πλαίσια του οικουμενικού ανθρώπου.

Χωρίς αμφιβολία η εποχή μας έχει πολλά κοινά, με αυτή των Τριών Ιεραρχών. Πόλεμοι, βίαιες συγκρούσεις, κοινωνικά αδιέξοδα, άλυτα οικονομικά προβλήματα, εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, κοινωνικές διακρίσεις, θρησκευτικές διαμάχες, εξεγέρσεις κλπ. Οι Τρεις Ιεράρχες υπήρξαν ολοκληρωμένες προσωπικότητες που δεν διακρίθηκαν μόνο σ’ έναν τομέα αλλά παντού. Όλοι τους χαρακτηρίζονταν για τη θεολογική αλλά και την ευρύτερη επιστημονική τους συγκρότηση, τη ριζοσπαστική κοινωνική τους παρουσία, την ευρύτητα του πνεύματος και την κριτική στάση τους απέναντι σε κάθε μορφής εξουσία.

Το 1842 η Σύγκλητος του Πανεπιστημίου Αθηνών όρισε την 30η Ιανουαρίου –ημέρα των τριών Ιεραρχών– ως ημέρα των γραμμάτων και της παιδείας. 

Μελετώντας το έργο του Βασίλειου Μέγα, του Γρηγόριου Θεολόγου και του Ιωάννη Χρυσοστόμου, θα διαπιστώσει πως οι απόψεις τους για την παιδεία ήταν πρωτοποριακές για την εποχή τους. Πίστευαν πως η εκπαιδευτική διαδικασία οφείλει να συμβάλλει στην ολόπλευρη ανάπτυξη των μαθητών, στην καλλιέργεια της κριτικής σκέψης και στη διαμόρφωση προσωπικοτήτων που θα μπορούν να ανταποκριθούν στις συνθήκες και απαιτήσεις της κοινωνικής πραγματικότητας. 

Για τους Τρεις Ιεράρχες η παιδεία πρέπει να αποτελεί το μονοπάτι για την προσωπική και κοινωνική απελευθέρωση και όχι μια διαδικασία εξαναγκασμού και ανελευθερίας. Υποστήριξαν με σθένος πως η παιδεία πρέπει να είναι στην υπηρεσία του ανθρώπου και όχι του συστήματος.

Όσο πια βαθιά μελετήσουμε το έργο, την προσφορά και τη στάση ζωής των Τριών Ιεραρχών, τόσο περισσότερο θα κατανοήσουμε πως οι απόψεις τους για την παιδεία ταυτίζονται με τους αγώνες και τις ιδέες του εκπαιδευτικού κόσμου για μια Εκπαίδευση με επίκεντρο τον άνθρωπο, την κριτική σκέψη, τη διαμόρφωση ελεύθερων προσωπικοτήτων, μια Εκπαίδευση των ίσων ευκαιριών για όλους, χωρίς διακρίσεις.